Treningowi pamięci poświęciliśy pierwszy warsztat w ramach drugiej edycji Akademii Zdrowego Seniora, którą Fundacja Aktywni Dłużej realizuje wspólnie z Akademią Wychowania Fizycznego im. Józefa Piłsudskiego w Warszawie. Wiecie wogóle czym jest pamięć?

Zanim jednak poznamy sposoby na lepsze zapamiętywanie oraz trenowanie naszego umysłu warto dowiedzieć się czym jest pamięć. Najczęściej określa się ją jako „Zdolność do kodowania magazynowania i wydobywania informacji. Zdolność ta bywa rozumiana dość ogólnie jako zdolność neuropoznawcza” (Tulving, 2000). 

Nasza pamięć składa się z 3 faz. Pierwszą z nich jest kodowanie rozumiane jako wprowadzanie informacji do pamięci. Następnie przechowywanie, inaczej mówiąc zachowywanie w naszej pamięci zakodowanych informacji. Ostatnią fazą jest wydobywanie, czyli wyszukiwanie w naszej pamięci pewnych informacji. Najprostszym przykładem ostatniej fazy jest rozwiązywanie krzyżówek, kiedy to musimy znaleźć odpowiedzi na podane hasła.

Pamięć możemy podzielić również ze względu na trwałość przechowywania. Wyróżniamy wtedy pamięć: ultrakrótkotrwałą, krótkotrwałą i długotrwałą. Ultrakrótkotrwała nie podlega naszemu oddziaływaniu i pozostaje w niej wszystko to co usłyszeliśmy, poczuliśmy, zobaczyliśmy. Ogólnie mówiąc wszystkie informacje z naszych zmysłów. Informacje tutaj przechowywane są przez zaledwie 2-3 sekundy. Pamięć krótkotrwała to taka, która przechowuje informacje na teraźniejsze potrzeby np. przed chwilą usłyszane nazwisko. Pamięć długotrwała natomiast ma nieograniczoną pojemność i informacje przechowywane są tutaj nawet przez całe nasze życie. To właśnie w tej pamięci ulokowane są nasze wspomnienia oraz wiedza zdobyta w ciągu całego życia. 

Warto wiedzieć, że w ciągu całego życia pamięć nie działa tak samo efektywnie. Badania wskazują, że największe zdolności pamięciowe mamy pomiędzy 40 a 60 rokiem życia. Wraz z wiekiem nasza pamięć może ulegać pogorszeniu. Dzieje się tak ponieważ mózg starzeje się tak samo jak inne narządy. U osób starszych może wystąpić zwolnienie poznawcze odpowiadające za przetwarzanie informacji. Może występować również zjawisko „końca języka” czyli takie, kiedy wiemy, że znamy odpowiedź na jakieś pytanie, ale nie umiemy jej odnaleźć.  

Jak więc zapamiętywać i dbać o pamięć?

Poniżej przedstawiam wskazówki, które mogą być pomocne w zapamiętywaniu informacji oraz dbaniu o pamięć.  

• Powtarzanie – jeśli chcemy coś zapamiętać należy to powtarzać. Jednakże samo powtarzanie niewiele pomoże. Dlatego powinno być powiązane z analizowaniem materiału. Robienie sobie przerw w powtarzaniu również wpływa na efektywność.
• Organizowanie materiału według pewnych kategorii np. lista zakupów zapamiętywana według rozłożenia produktów w sklepie. 
• Tworzenie wyobrażeń – lepiej zapamiętujemy to, co możemy sobie wyobrazić.
• Picie 1,5 l. wody dziennie 
• Spożywanie produktów bogatych: żelazo, kwasy omega 3, potas  
• Bycie aktywnym fizycznie. 

Przedstawiam również praktyczne sposoby na ćwiczenie pamięci: 

• Robienie zakupów bez patrzenia na listę 
• Liczenie w pamięci a nie na kalkulatorze  
• Przypominanie sobie co się robiło poprzedniego dnia  
• Zwracanie uwagi na to co zmieniło się na zewnątrz 
• Nauka języków obcych  
• Dzielenie się z rodziną lub znajomymi obejrzanymi filmami lub przeczytanymi książkami. 
• Słuchanie piosenek i przypominanie sobie ich tekstów 

Źródła: 

1. Jagodzińska, M. (2008). Psychologia pamięci. Badania, teorie, zastosowania. Gliwice: Wydawnictwo Helion, 
2. Lachowicz, M. Podstawowe rodzaje pamięci. 
3. M Spielman, R., i J Jenkins, W. (2020). Psychology 2e. 
4. Siałkowski, R.  Dieta na pamięć i koncentrację. Dostęp: https://przyjazny-dietetyk.pl/dieta-na-pamiec-i-koncentracje 

Klaudia Maszkowicz