Dbamy o nasz wygląd, o sprawność fizyczną i dbamy o to, co jemy, bo chcemy cieszyć się dobra kondycją możliwie jak najdłużej. Ale czy pamiętamy o kondycji umysłu? O tym jak ćwiczyć mózg, na naszym blogu pisze Wiktoria Orlińska, studentka Akademii Wychowania Fizycznego, która współtworzy Akademię Zdrowego Seniora – wspólny projekt Fundacji Aktywni Dłużej i AWF.
Zarówno ciało jak i umysł potrzebuje ćwiczeń do utrzymania formy. Mózg człowieka zbudowany jest z ogromnej ilości neuronów, czyli komórek nerwowych. Szaczzuje się, że ich liczba wynosi około 100 – 200 miliardów. Tworzą gęstą i rozbudowaną sieć rozgałęzień i połączeń, które przewodzą impulsy i przenoszą informacje zapisane w jądrach komórek nerwowych. Te połączenia tworzą się wskutek uczenia się. Już od najmłodszych lat człowiek buduje tę sieć zdobywając nowe umiejętności i zdolności, rozpoczynając od najprostszych i podstawowych, które składają się na bardziej skomplikowane i złożone czynności.
Uczyć się wciąż nowych rzeczy
Mózg jest bardzo plastycznym organem. Gdy uczymy się czegoś nowego, zdobywamy nową wiedzę i umiejętności oraz ćwiczymy umysł, sprawiamy, że zmienia się liczba neuronów i wzmacniają się połączenia w mózgu. Codziennie docierają do niego różne bodźce, które musi selekcjonować i przetwarzać oraz zapamiętywać informacje dla nas ważne, a ignorować te mniej istotne. Właśnie dzięki tej sieci połączeń może zachować wybrane dane w pamięci i usuwać, gdy przestają być potrzebne, potrafi je przywołać w określonym momencie, modyfikować, powiązywać z innymi wiadomościami.
Jak utrzymać sprawność mózgu przez długie lata
Mózg jest odpowiedzialny za procesy pamięci, logicznego myślenia, refleksu, koncentracji, koordynacji, wyobraźni i wiele innych. Dzięki aktywności i treningowi umysłu pobudzamy do pracy różne ośrodki odpowiadające za wyżej wymienione procesy, dzięki czemu zmienia się liczba i jakość komórek nerwowych oraz ich połączeń. Niestety czas nie jest sprzymierzeńcem dla naszego mózgu. Z biegiem czasu neurony tracą zdolność do przechowywania i przenoszenia informacji, a nie stymulowane obumierają. W tej sytuacji z pomocą przychodzi trening umysłu. Powtarzanie informacji i utrwalanie połączeń oraz tworzenie nowych pozwala na utrzymanie dobrej kondycji mózgu na bardzo długie lata.
Jak ćwiczyć?
Jest bardzo wiele form takiego treningu. Na rozgrzewkę można poćwiczyć skojarzenia. Pozwala to na tworzenie nowych rozgałęzień. Warto czasami usiąść do stołu z rodziną czy znajomymi i pobawić się w tę grę. Oprócz tego doskonałym pomysłem na naukę nowych informacji, ćwiczenie pamięci krótkotrwałej i długotrwałej są krzyżówki, łamigłówki, rebusy, wykreślanki, labirynty i zagadki słowne. Wystarczy 30 minut dziennie zróżnicowanego treningu, a umysł będzie służył na długie, długie lata. Ważne jest, aby trenować każdy obszar mózgu, zarówno lewą jak i prawą półkulę.
Lewa i prawa półkula
Lewa półkula odpowiedzialna jest za myślenie analityczne, logiczne, dostrzeganie szczegółów, strukturyzowanie zadań, dlatego wcześniej wymienione propozycje treningu sprawdzą się doskonale. Dodatkowo pozytywnie wpływają różne programy telewizyjne takie jak: „Koło fortuny”, „Familiada”, „Jeden z dziesięciu”.
Robić to samo ale inaczej
Wykonywanie czynności w inny sposób – np. od tyłu bardzo dobrze stymuluje i tworzy nowe połączenia, ponieważ wykonując zadania według schematów nie pobudzamy mózgu. Chodzi o to, że wiele czynności robimy nieświadomie, odruchowo. Dlatego dobrze jest czasem powiedzieć nazwy miesięcy lub dni tygodnia od tyłu albo wykonać czynności na przykład porannej toalety w innej kolejności czy w inny sposób – znaleźć kartkę papieru i napisać swoje imię drugą ręką. Dobrym sposobem na trening umysłu są gry planszowe. Na rynku jest ich teraz bardzo wiele i trudno wymienić tutaj, które z nich są najlepsze, bo każda z nich ma swoje zalety i wartości. Natomiast nie zawsze trzeba wydawać pieniądze, aby poćwiczyć umysł. Najprostszą formą ćwiczenia są na przykład kalambury. Można na kartce napisać różne hasła i zagrać ze znajomymi. Poza treningiem, ta forma stwarza możliwość aktywności ruchowej i poznania nowych ludzi.
Jak działa prawa półkula
Nie należy jednak zapominać, że powinniśmy stymulować również prawą półkulę mózgu odpowiedzialną za wyobraźnię, intuicję, kreatywność i zdolności plastyczne, manualne. Tu doskonale sprawdzą się robótki ręczne takie jak szycie, szydełkowanie, robienie na drutach. Do stymulowania tej półkuli sprawdzą się również kalambury, ponieważ pobudzają kreatywność i wyobraźnię. Poza tym origami, wyklejanki, malowanie obrazów, pisanie ikon, śpiewanie i wszystko co należy do zainteresowań i związane jest z tymi zdolnościami. Możemy po prostu robić to, na co mamy ochotę, co jest naszym hobby i rozwija nasz umysł. Ważne jest, aby podejmować te działania nazywane treningiem, po to, aby utrzymać kondycję mózgu. Przynosi to na pewno pozytywne skutki. Przede wszystkim usprawnia działania i poprawia procesy, za które odpowiedziany jest mózg, redukuje poziom stresu i zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób związanych z wiekiem. Wytwarza endorfiny, podobnie jak aktywność fizyczna, psychiczna również, poprawia samopoczucie i nastrój oraz jest motywacją do wspólnego spędzania czasu w gronie przyjaciół, rodziny.
